Thủ tục xuất khẩu nguyên liệu vật tư đi gia công nước ngoài

1. Khái niệm xuất khẩu nguyên liệu đi gia công nước ngoài

Xuất khẩu nguyên liệu vật tư đi gia công nước ngoài là một hình thức hợp tác sản xuất trong hoạt động ngoại thương, trong đó:

• Doanh nghiệp tại Việt Nam: cung cấp nguyên phụ liệu (vải, da, chỉ, kim loại, linh kiện điện tử, nhựa, hóa chất…), hoặc thậm chí là bán thành phẩm.

• Đối tác nước ngoài: thực hiện một hoặc nhiều công đoạn sản xuất như cắt, may, hàn, mạ, in ấn, thêu, lắp ráp, xử lý bề mặt, kiểm tra chất lượng… theo yêu cầu trong hợp đồng gia công.

• Kết quả cuối cùng: sản phẩm đã hoàn thiện được nhập khẩu trở lại Việt Nam hoặc được giao thẳng cho khách hàng tại nước thứ ba.

Điểm đặc biệt của hình thức này là quyền sở hữu nguyên liệu và thành phẩm vẫn thuộc về doanh nghiệp Việt Nam, phía đối tác nước ngoài chỉ cung cấp công đoạn sản xuất và dịch vụ gia công.

👉 Có thể hiểu đơn giản: Doanh nghiệp Việt Nam “gửi hàng đi để làm thuê công đoạn”, sau đó lấy lại sản phẩm hoàn chỉnh.

Vì sao doanh nghiệp chọn hình thức này?

• Tận dụng chi phí sản xuất thấp hơn: ví dụ đưa hàng sang Campuchia, Lào hoặc Bangladesh để gia công nhờ chi phí lao động thấp.

• Ứng dụng công nghệ hiện đại của đối tác: chẳng hạn như kỹ thuật mạ vàng, thêu logo bằng máy cao cấp, xử lý bề mặt bằng hóa chất chuyên dụng… mà trong nước chưa có.

• Đảm bảo tiến độ đơn hàng lớn: khi khối lượng sản xuất vượt quá năng lực trong nước, việc chia một phần khâu gia công ra nước ngoài giúp rút ngắn thời gian giao hàng.

Các ngành hàng áp dụng phổ biến

• Dệt may, giày dép: xuất vải, da, phụ kiện ra nước ngoài để thêu, in, may hoặc gia công chi tiết.

• Điện tử, cơ khí: gửi linh kiện để đối tác thực hiện công đoạn hàn, lắp ráp bo mạch, mạ kim loại, sản xuất chi tiết máy.

• Thủ công mỹ nghệ: như sản phẩm gỗ, mây tre đan, nhựa composite… gửi ra nước ngoài để sơn phủ, hoàn thiện mẫu mã.

👉 Chính vì vậy, Xuất khẩu nguyên liệu vật tư đi gia công nước ngoài được xem là cầu nối quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, giúp doanh nghiệp Việt Nam vừa tiết kiệm chi phí, vừa nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

---

2. Căn cứ pháp lý

Doanh nghiệp thực hiện xuất khẩu nguyên liệu đi gia công nước ngoài cần tuân thủ theo:

• Luật Thương mại 2005 – Chương về gia công với thương nhân nước ngoài.

• Nghị định 69/2018/NĐ-CP quy định chi tiết về quản lý ngoại thương.

• Thông tư 39/2018/TT-BTC và Thông tư 38/2015/TT-BTC (sửa đổi, bổ sung) của Bộ Tài chính về thủ tục hải quan, kiểm tra và quản lý gia công, sản xuất xuất khẩu.

• Các nghị định, thông tư chuyên ngành (nếu mặt hàng thuộc quản lý đặc thù: y tế, hóa chất, gỗ, thủy sản…).

---

3. Điều kiện để xuất khẩu nguyên liệu, vật tư đi gia công

Để thực hiện thủ tục Xuất khẩu nguyên liệu vật tư đi gia công, doanh nghiệp Việt Nam cần đáp ứng một số điều kiện pháp lý và nghiệp vụ sau:

3.1. Có tư cách pháp nhân và mã số hải quan

• Doanh nghiệp phải có mã số thuế xuất nhập khẩu, đăng ký với cơ quan hải quan.

• Đã đăng ký chữ ký số để thực hiện khai báo hải quan điện tử.
  👉 Đây là điều kiện tiên quyết để được phép giao dịch và làm thủ tục XNK.

3.2. Ký hợp đồng gia công với đối tác nước ngoài

• Hợp đồng gia công là cơ sở pháp lý quan trọng, phải có đầy đủ các thông tin:

  • Danh mục nguyên liệu, vật tư đưa đi gia công.

  • Quy cách, chất lượng, định mức tiêu hao.

  • Đơn giá gia công hoặc phương thức tính chi phí.

  • Sản phẩm sau gia công (tên hàng, số lượng, tiêu chuẩn chất lượng).

  • Phương thức thanh toán và thời hạn thực hiện.

• Hợp đồng cần được lập bằng song ngữ (tiếng Việt – tiếng Anh hoặc ngôn ngữ đối tác) để thuận lợi cho giao dịch và làm việc với hải quan.

3.3. Đăng ký định mức và danh mục hàng hóa với hải quan

• Trước khi xuất khẩu, doanh nghiệp phải đăng ký định mức nguyên liệu (tỷ lệ hao hụt, số lượng cần thiết để sản xuất ra 1 đơn vị sản phẩm).

• Lập danh mục nguyên liệu xuất khẩu và sản phẩm nhập khẩu sau gia công, nộp cho cơ quan hải quan quản lý.

• Đây là căn cứ để hải quan kiểm tra khi làm thủ tục nhập lại hàng sau gia công, đảm bảo minh bạch và tránh gian lận.

3.4. Giấy phép đối với hàng hóa quản lý chuyên ngành

• Một số nguyên liệu, vật tư thuộc diện quản lý chuyên ngành (ví dụ: hóa chất, dược phẩm, phế liệu, gỗ quý…) hoặc danh mục hạn chế xuất khẩu thì doanh nghiệp phải xin giấy phép xuất khẩu từ cơ quan chức năng.

• Nếu không có giấy phép, lô hàng có thể bị từ chối thông quan hoặc xử phạt theo quy định.

👉 Tóm lại, chỉ khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện trên, doanh nghiệp mới có thể tiến hành thủ tục xuất khẩu nguyên liệu đi gia công nước ngoài một cách hợp pháp – an toàn – thuận lợi.

---

4. Hồ sơ thủ tục xuất khẩu nguyên liệu đi gia công

Khi tiến hành thủ tục Xuất khẩu nguyên liệu vật tư ra nước ngoài để gia công, doanh nghiệp cần chuẩn bị bộ hồ sơ đầy đủ theo quy định của hải quan. Cụ thể gồm:

4.1. Tờ khai hải quan xuất khẩu (bắt buộc)

• Khai báo điện tử trên hệ thống VNACCS/VCIS.

• Ghi rõ loại hình xuất khẩu: E52 – Xuất nguyên liệu, vật tư đi gia công ở nước ngoài.

• Đính kèm các chứng từ liên quan để được hải quan chấp nhận thông quan.

4.2. Hợp đồng gia công

• Bản chính hoặc bản sao y, thể hiện đầy đủ: nguyên liệu xuất đi, sản phẩm nhập lại, đơn giá gia công, phương thức thanh toán, thời hạn hợp đồng.

• Là căn cứ để hải quan đối chiếu trong suốt quá trình giám sát.

4.3. Bảng kê chi tiết hàng hóa (Packing List)

• Liệt kê chi tiết từng loại nguyên vật liệu: tên hàng, mã HS, số lượng, trọng lượng, quy cách đóng gói.

• Giúp hải quan kiểm đếm chính xác khi xuất khẩu và nhập khẩu trở lại.

4.4. Hóa đơn thương mại (Commercial Invoice)

• Thể hiện giá trị lô hàng xuất khẩu để làm cơ sở hải quan kiểm tra.

• Trong trường hợp nguyên liệu do doanh nghiệp Việt Nam tự cung ứng thì giá trị có thể bằng “0” (hàng đưa đi gia công không tính doanh thu xuất khẩu).

4.5. Vận đơn (Bill of Lading/Airway Bill)

• Bằng chứng vận chuyển hàng hóa bằng đường biển (B/L) hoặc đường hàng không (AWB).

• Doanh nghiệp cần lưu giữ bản copy để khai báo hải quan.

4.6. Định mức nguyên vật liệu và danh mục máy móc tạm xuất (nếu có)

• Định mức nguyên liệu: khai báo tỷ lệ tiêu hao, số lượng nguyên liệu cần để sản xuất 1 đơn vị sản phẩm.

• Danh mục máy móc, thiết bị tạm xuất: trong trường hợp doanh nghiệp phải xuất cả máy móc sang nước ngoài để phục vụ gia công.

4.7. Giấy phép chuyên ngành (nếu có)

• Áp dụng đối với các nguyên liệu thuộc diện quản lý: dược phẩm, hóa chất, phế liệu, gỗ, kim loại quý, thiết bị y tế…

• Doanh nghiệp cần xin trước từ cơ quan quản lý chuyên ngành (Bộ Công Thương, Bộ Y tế, Bộ NN&PTNT…).

👉 Ví dụ thực tế: Một công ty dệt may tại Bình Dương xuất 10 tấn vải sang Campuchia để may gia công. Hồ sơ xuất khẩu bao gồm:

• Tờ khai hải quan E52.

• Hợp đồng gia công song ngữ Việt – Anh.

• Packing List và Commercial Invoice trị giá 0 USD.

• Bill of Lading do hãng tàu phát hành.

• Định mức nguyên phụ liệu (5m vải + 10 cái khuy = 1 chiếc áo).

---

5. Quy trình thủ tục Xuất khẩu nguyên liệu vật tư đi gia công

Quy trình thực hiện xuất khẩu nguyên liệu vật tư thường gồm 5 bước:

🔹 Bước 1: Ký hợp đồng gia công

Doanh nghiệp Việt Nam và đối tác nước ngoài thống nhất nội dung hợp đồng: chủng loại nguyên liệu, giá trị, sản phẩm sau gia công, thời gian hoàn thành.

🔹 Bước 2: Đăng ký hợp đồng gia công tại hải quan

• Nộp hồ sơ đăng ký hợp đồng tại Chi cục Hải quan quản lý.

• Hải quan kiểm tra và chấp nhận hợp đồng gia công.

🔹 Bước 3: Làm thủ tục xuất khẩu nguyên liệu, vật tư

• Doanh nghiệp khai báo tờ khai hải quan điện tử.

• Hàng được kiểm tra, niêm phong (nếu cần), sau đó xuất khẩu ra nước ngoài.

🔹 Bước 4: Đối tác nước ngoài thực hiện gia công

• Nguyên liệu được đưa vào sản xuất, lắp ráp, gia công.

• Sau khi hoàn thành, đối tác gửi sản phẩm về lại Việt Nam hoặc xuất đi nước khác theo chỉ định.

🔹 Bước 5: Làm thủ tục nhập khẩu sản phẩm sau gia công

• Doanh nghiệp mở tờ khai nhập khẩu sản phẩm đã gia công.

• Đối chiếu với hợp đồng, định mức, và quyết toán với hải quan.

---

6. Ví dụ thực tế về xuất khẩu nguyên liệu vật tư

Một công ty may mặc tại Bình Dương có đơn hàng áo khoác xuất khẩu sang Nhật Bản.

• Công ty ký hợp đồng gia công với đối tác tại Campuchia để thêu logo và gắn phụ kiện.

• Vải, chỉ và khóa kéo được xuất khẩu từ Việt Nam sang Campuchia.

• Sau khi hoàn thiện, áo khoác thành phẩm được nhập khẩu lại về Việt Nam để xuất thẳng sang Nhật.

👉 Nhờ sử dụng hình thức gia công quốc tế, doanh nghiệp giảm chi phí nhân công, tận dụng công nghệ thêu hiện đại từ đối tác, đồng thời đảm bảo tiến độ giao hàng cho khách Nhật.

---

7. Lưu ý quan trọng cho doanh nghiệp

• Phải theo dõi chặt chẽ nguyên liệu xuất – sản phẩm nhập để tránh chênh lệch định mức.

• Lập báo cáo quyết toán gia công hàng năm với cơ quan hải quan.

• Nếu sản phẩm không nhập lại Việt Nam mà xuất thẳng sang nước thứ ba, phải làm thủ tục xuất khẩu tại chỗ.

• Doanh nghiệp nên sử dụng dịch vụ logistics và tư vấn hải quan để giảm sai sót, đặc biệt với các mặt hàng phức tạp (dệt may, điện tử, cơ khí).

---

8. Kết luận

Thủ tục xuất khẩu nguyên liệu vật tư đi gia công nước ngoài là quy trình quan trọng trong hoạt động sản xuất – xuất khẩu của nhiều doanh nghiệp Việt Nam.

Nắm vững điều kiện, hồ sơ và quy trình hải quan sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, rút ngắn thời gian, và giảm thiểu rủi ro pháp lý.

👉 Nếu bạn là doanh nghiệp chuẩn bị Xuất khẩu nguyên liệu vật tư đi gia công nước ngoài, việc hợp tác với một đơn vị logistics uy tín sẽ giúp thủ tục nhanh chóng, chính xác và hiệu quả hơn.