E-logistics là gì? So sánh E-logistics và logistics truyền thống
I. E-logistics là gì?
E-logistics là gì? E-logistics (Electronic Logistics) là hệ thống vận hành logistics được số hóa, tích hợp công nghệ thông tin và Internet vào toàn bộ chuỗi cung ứng. Từ khi khách đặt hàng đến khi sản phẩm giao đến tay người nhận – mọi thao tác như xử lý đơn hàng, điều phối kho, quản lý vận chuyển, cập nhật tồn kho… đều được thực hiện thông qua các phần mềm, nền tảng trực tuyến hoặc hệ thống quản lý tự động.
🔍 Giải thích dễ hiểu:
Nếu logistics truyền thống dùng giấy tờ, nhân lực và điện thoại để xử lý thì E-logistics dùng công nghệ số:
-
Đơn hàng được nhận qua website, app hoặc hệ thống POS.
-
Quản lý kho sử dụng phần mềm WMS (Warehouse Management System).
-
Điều phối vận chuyển tự động qua các nền tảng như Ahamove, GrabExpress, GHTK.
-
Hóa đơn, chứng từ xử lý qua hệ thống điện tử (paperless).
-
Dữ liệu được kết nối và đồng bộ giữa các bộ phận, dễ dàng phân tích, báo cáo.
📦 Ví dụ thực tế minh họa:
📍 Ví dụ 1:
Một khách đặt mua sản phẩm trên website Tiki:
-
Hệ thống Tiki nhận đơn tự động.
-
Dựa vào địa chỉ, hệ thống chọn kho gần nhất có hàng.
-
Phần mềm quản lý kho đẩy yêu cầu xuất kho đến nhân viên, thông qua điện thoại hoặc máy quét barcode.
-
Sau khi đóng gói, hệ thống tạo vận đơn điện tử, gán đơn vị vận chuyển (như Giao Hàng Nhanh).
-
Khách có thể theo dõi trạng thái đơn hàng trực tuyến, từ “đã xác nhận” đến “đang giao”, “đã nhận”.
→ Toàn bộ chuỗi xử lý này không cần giấy tờ, không thao tác tay thủ công – đó chính là E-logistics.
📍 Ví dụ 2:
Một cửa hàng mỹ phẩm sử dụng hệ thống quản lý kho online như KiotViet, Sapo hoặc Haravan:
-
Mỗi sản phẩm được gán mã SKU riêng biệt.
-
Khi có đơn hàng mới từ Shopee hoặc Facebook, hệ thống tự động đồng bộ, trừ tồn kho và điều phối đơn hàng.
-
Chủ shop có thể theo dõi tất cả đơn hàng, vận chuyển, doanh thu trên điện thoại dù không có mặt tại cửa hàng.
🧠 Tóm gọn:
E-logistics = Logistics + Công nghệ số
→ Giúp tự động hóa, tối ưu và minh bạch hóa toàn bộ quy trình hậu cần, giao nhận.
E-logistics là gì?
II. Logistics truyền thống là gì?
Logistics truyền thống là hệ thống vận hành chủ yếu dựa vào sức người, giấy tờ và quy trình thủ công trong các khâu như: nhập/xuất kho, quản lý hàng tồn, giao hàng, xử lý đơn hàng…
🔍 Mô tả dễ hiểu:
-
Mọi thao tác như viết phiếu xuất kho, ghi số liệu hàng tồn, điều phối giao hàng đều làm thủ công.
-
Theo dõi đơn hàng bằng điện thoại, sổ tay hoặc email.
-
Quản lý chủ yếu bằng excel, sổ sách, phụ thuộc vào nhân viên.
-
Thiếu khả năng theo dõi lộ trình hàng hóa theo thời gian thực.
📦 Ví dụ thực tế:
Một doanh nghiệp nhỏ kinh doanh phụ tùng xe máy ở TP.HCM:
-
Nhận đơn hàng qua điện thoại hoặc zalo.
-
Kế toán viết phiếu giao hàng tay.
-
Nhân viên kho tìm hàng theo trí nhớ hoặc danh sách in sẵn.
-
Giao hàng bằng xe máy, không có định vị, không có phần mềm tracking.
-
Nếu khách đổi trả → ghi tay, cập nhật thủ công.
→ Đây là mô hình logistics truyền thống – dễ sai sót, tốn thời gian và phụ thuộc vào người vận hành.
E-logistics là gì?
III. So sánh E-logistics và logistics truyền thống
| Tiêu chí | E-logistics (Logistics điện tử) | Logistics truyền thống |
|---|---|---|
| Hệ thống xử lý đơn hàng | Tự động qua website, app, phần mềm quản lý bán hàng (POS, ERP…) | Thủ công, bằng điện thoại, sổ sách, email hoặc trực tiếp ghi giấy |
| Quản lý kho hàng | Sử dụng phần mềm WMS, cập nhật tồn kho real-time, định danh hàng bằng mã SKU, QR/barcode | Quản lý thủ công bằng excel hoặc ghi sổ, kiểm kê bằng mắt thường hoặc in phiếu |
| Theo dõi vận chuyển (Tracking) | Có thể theo dõi lộ trình hàng hóa theo thời gian thực (realtime tracking) qua app hoặc phần mềm | Không theo dõi được, muốn biết phải gọi điện trực tiếp hoặc đợi khách phản hồi |
| Cập nhật trạng thái đơn hàng | Tự động cập nhật các trạng thái: “đã xác nhận”, “đang giao”, “đã giao”, “giao thất bại”… | Phụ thuộc vào người giao hàng báo lại, không có dữ liệu tổng hợp theo thời gian thực |
| Chứng từ, hóa đơn | Xử lý bằng hóa đơn điện tử, e-voucher, e-signature | Dùng giấy tờ in, ký tay, dễ thất lạc hoặc sai sót |
| Báo cáo – thống kê | Có thể tạo dashboard báo cáo tự động theo ngày, tuần, tháng | Phải tổng hợp thủ công, dễ sai, mất thời gian |
| Chi phí vận hành lâu dài | Ban đầu đầu tư công nghệ, về lâu dài tiết kiệm chi phí nhân sự, giảm sai sót | Có thể rẻ khi khởi đầu, nhưng tốn kém nhân công, khó mở rộng khi quy mô tăng |
| Mức độ linh hoạt – mở rộng | Cao – dễ dàng tích hợp với nhiều kênh bán hàng, đơn vị vận chuyển, CRM… | Thấp – mỗi khâu hoạt động rời rạc, khó mở rộng quy mô lớn |
| Độ chính xác dữ liệu | Cao – nhờ tự động hóa, hạn chế lỗi thao tác tay | Thấp – dễ nhầm lẫn khi nhập liệu, giao nhầm hàng |
| Phù hợp với | Doanh nghiệp TMĐT, chuỗi bán lẻ, công ty logistics chuyên nghiệp | Cửa hàng truyền thống, DN nhỏ ít đơn hàng/ngày, không dùng công nghệ nhiều |
📦 Ví dụ minh họa cụ thể:
🟩 Trường hợp sử dụng E-logistics:
Công ty ABC bán quần áo online trên nhiều nền tảng (Facebook, Shopee, Lazada):
-
Mỗi đơn hàng được đồng bộ tự động từ sàn về hệ thống ERP.
-
Hệ thống chọn kho gần khách nhất để xuất hàng.
-
Tự tạo vận đơn GHN hoặc GHTK.
-
Chủ doanh nghiệp có thể theo dõi 100+ đơn/ngày, biết đơn nào đã giao hay hoàn, không cần gọi điện hỏi.
✅ Tối ưu nhân lực – Giảm sai sót – Giao hàng nhanh – Kiểm soát dễ dàng.
🟥 Trường hợp dùng logistics truyền thống:
Cửa hàng gạo nhỏ ở Bình Dương giao gạo bằng xe máy:
-
Ghi đơn hàng bằng sổ tay hoặc gọi điện.
-
Không có phần mềm, hàng tồn kho nhớ bằng trí nhớ hoặc viết vào sổ.
-
Khi khách hỏi “giao tới đâu rồi?”, phải gọi hỏi tài xế.
-
Không theo dõi được đơn nào còn, đơn nào giao xong.
❌ Tốn thời gian – Dễ giao nhầm – Không kiểm soát được khi mở rộng quy mô.
💡 Tóm lại:
| Bạn nên chọn E-logistics nếu… |
|---|
| Có từ 20–50 đơn hàng/ngày trở lên |
| Bán hàng đa kênh, giao hàng liên tỉnh/thành |
| Muốn theo dõi trực tuyến, tự động từng đơn hàng |
| Cần báo cáo kho, tồn, lãi lỗ rõ ràng |
| Muốn mở rộng quy mô kinh doanh trong tương lai |
📌 Ví dụ minh họa so sánh:
| Tình huống | E-logistics | Truyền thống |
|---|---|---|
| Quản lý kho 3.000 sản phẩm tại 5 chi nhánh | Dùng phần mềm WMS, quản lý theo SKU | Ghi tay trên sổ, tra cứu từng chi nhánh mất thời gian |
| Giao 100 đơn/ngày cho khách lẻ | Đẩy đơn tự động sang Ahamove, ViettelPost,… | Giao thủ công, dễ sót đơn, thiếu tracking |
| Kiểm soát hàng tồn & đơn hàng hoàn trả | Có dashboard tự động cập nhật | Ghi tay, dễ nhầm, cập nhật chậm |
E-logistics là gì?
IV. Khi nào nên áp dụng E-logistics?
E-logistics không phải chỉ dành cho các tập đoàn lớn. Ngày nay, doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), cửa hàng online, nhà bán lẻ đa kênh cũng có thể triển khai từng phần hoặc toàn diện tùy theo nhu cầu.
Dưới đây là những tình huống nên bắt đầu chuyển đổi sang E-logistics:
🎯 1. Khi doanh nghiệp có từ 20–30 đơn hàng/ngày trở lên
-
Khi số lượng đơn tăng nhanh, việc xử lý thủ công trở nên quá tải, dễ sai sót: ghi nhầm đơn, giao nhầm khách, tồn kho không cập nhật kịp.
-
E-logistics giúp tự động đồng bộ đơn hàng từ nhiều kênh (Shopee, Tiki, Lazada, website…), tạo vận đơn, theo dõi giao hàng và cập nhật tồn kho chỉ trong vài cú click.
🧾 Ví dụ thực tế:
Shop mỹ phẩm A ở TP.HCM bán hàng trên Shopee và Facebook. Mỗi ngày có ~50 đơn, nhưng thường xuyên bị quên cập nhật tồn kho, khách đặt nhưng không có hàng.
→ Sau khi triển khai Haravan tích hợp GHTK, đơn hàng và tồn kho được cập nhật tự động, giảm 90% lỗi xử lý.
🎯 2. Khi bạn bán hàng đa kênh hoặc có nhiều chi nhánh/kho hàng
-
Việc theo dõi kho thủ công trên Excel sẽ rất dễ lệch số liệu nếu có nhiều điểm bán, hoặc hàng hóa luân chuyển liên tục.
-
E-logistics hỗ trợ bạn quản lý tồn kho tập trung, phân bổ đơn hàng về kho gần khách nhất, tiết kiệm chi phí vận chuyển và tăng tốc độ giao hàng.
📦 Ví dụ thực tế:
Thương hiệu thời trang B có 3 kho tại Hà Nội – Đà Nẵng – HCM. Khi có đơn, hệ thống tự động xác định kho gần nhất để xuất, giúp giảm phí ship đến 30% và giao hàng nhanh hơn 1–2 ngày.
🎯 3. Khi bạn cần báo cáo số liệu, phân tích hiệu suất vận hành
-
Nếu bạn cần biết mỗi ngày xuất bao nhiêu đơn, doanh thu là bao nhiêu, tồn kho còn gì, đơn nào bị hoàn nhiều nhất… thì làm thủ công sẽ rất mất thời gian.
-
E-logistics cung cấp dashboard báo cáo tự động giúp bạn ra quyết định nhanh, chuẩn xác, hỗ trợ hoạch định tồn kho, điều phối hàng hóa hợp lý.
📊 Ví dụ:
Một doanh nghiệp đồ gia dụng sử dụng hệ thống ERP tích hợp E-logistics. Mỗi sáng, giám đốc có báo cáo tổng hợp đơn hàng – đơn hoàn – doanh thu – số tồn theo kho gửi qua email → chỉ cần 5 phút để nắm toàn bộ tình hình.
🎯 4. Khi bạn giao hàng nhiều tỉnh/thành, hoặc xuất khẩu
-
Nếu bạn giao hàng đi xa, làm việc với nhiều đơn vị vận chuyển (GHN, Ninja Van, Viettel Post…), việc nhập thông tin vận đơn thủ công sẽ cực kỳ mất thời gian.
-
Hệ thống E-logistics có thể tự động tích hợp API, giúp bạn tạo vận đơn, in phiếu, cập nhật trạng thái và đối soát COD tự động.
🚚 Ví dụ:
Một shop giày thể thao có khách toàn quốc. Trước kia phải đăng nhập từng tài khoản để tạo vận đơn → mất 2 tiếng/ngày.
→ Sau khi kết nối phần mềm với 4 hãng vận chuyển, đơn nào cũng tự in phiếu – gán đơn – báo giao tự động, chỉ cần 15 phút.
E-logistics là gì?
🎯 5. Khi bạn cần tối ưu nhân sự, giảm phụ thuộc vào con người
-
Hệ thống tự động giúp giảm nhân lực kiểm kho, xử lý đơn, điều phối, từ đó tiết kiệm chi phí và hạn chế rủi ro khi nhân viên nghỉ việc, chuyển việc.
🧾 Ví dụ:
Một shop quần áo có 3 nhân viên chuyên kiểm đơn & nhập vận đơn. Sau khi chuyển sang phần mềm quản lý kho tự động, shop giảm xuống còn 1 nhân viên, nhưng hiệu suất tăng gấp đôi.
📌 Tóm lại – Nên áp dụng E-logistics khi:
| ✔ Bạn có… | 💡 Lý do nên dùng E-logistics |
|---|---|
| >20 đơn/ngày hoặc doanh số tăng nhanh | Tránh quá tải, giảm lỗi thủ công |
| Bán đa kênh (website, Shopee, Lazada, Facebook…) | Tự động đồng bộ đơn, tồn kho, đơn vị vận chuyển |
| Có từ 2 kho hoặc chi nhánh trở lên | Hệ thống quản lý kho tập trung, định tuyến thông minh |
| Giao hàng trên toàn quốc hoặc xuất khẩu | Kết nối vận chuyển nhanh chóng, cập nhật trạng thái realtime |
| Muốn kiểm soát chi phí, tối ưu nhân sự, quản lý hiệu quả | Tự động báo cáo, dashboard quản trị toàn diện |
V. Kết luận
E-logistics là gì? E-logistics chính là xu hướng tất yếu trong thời đại số hóa và thương mại điện tử bùng nổ. So với mô hình logistics truyền thống, E-logistics mang lại sự chính xác, tiết kiệm chi phí và tối ưu trải nghiệm khách hàng.
Doanh nghiệp dù lớn hay nhỏ cũng nên bắt đầu từng bước chuyển đổi số, ứng dụng phần mềm logistics, quản lý kho thông minh, kết nối vận chuyển tự động… để nâng cao năng lực cạnh tranh trong dài hạn.
