Hướng dẫn xuất khẩu hàng hóa thực phẩm qua đường biển

 

Xuất khẩu hàng hóa thực phẩm qua đường biển là một trong những hình thức vận chuyển phổ biến và hiệu quả đối với các doanh nghiệp trong ngành xuất nhập khẩu. Để thực hiện quy trình này thành công, bạn cần phải hiểu rõ về các bước cơ bản và những lưu ý quan trọng để đảm bảo hàng hóa được vận chuyển an toàn, đúng thời gian và không gặp phải rủi ro pháp lý. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết từng bước khi xuất khẩu hàng hóa thực phẩm qua đường biển.

1. Chuẩn Bị Hàng Hóa Thực Phẩm

Chuẩn bị hàng hóa thực phẩm là bước đầu tiên và cực kỳ quan trọng trong quy trình xuất khẩu qua đường biển. Để đảm bảo sản phẩm đến tay người tiêu dùng đúng chất lượng, bạn cần phải thực hiện đầy đủ các bước chuẩn bị sau:

A. Xác Định Loại Hàng Hóa Và Tiêu Chuẩn Yêu Cầu

Mỗi loại thực phẩm có yêu cầu riêng về chất lượng, bảo quản và đóng gói, vì vậy bước đầu tiên là phải xác định loại hàng hóa thực phẩm bạn đang xuất khẩu. Các sản phẩm thực phẩm có thể được chia thành nhóm như thực phẩm tươi sống, thực phẩm chế biến sẵn, thực phẩm đông lạnh, thực phẩm khô, hay thực phẩm bảo quản đặc biệt. Mỗi nhóm sẽ có tiêu chuẩn khác nhau về bảo quản, kiểm dịch và đóng gói.

Ví dụ:

• Thực phẩm tươi sống: Như rau quả, trái cây, hải sản cần được bảo quản trong môi trường nhiệt độ thấp (container lạnh) và phải đáp ứng các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm quốc tế. Ví dụ, khi xuất khẩu cá hồi tươi sống sang Nhật Bản, bạn cần phải đảm bảo cá được kiểm dịch và không chứa vi sinh vật gây hại.
• Thực phẩm chế biến sẵn: Các sản phẩm như bánh kẹo, gia vị, thực phẩm chế biến sẵn yêu cầu tiêu chuẩn bảo quản khô ráo, không bị nhiễm bẩn trong quá trình vận chuyển.

B. Kiểm Tra Giấy Tờ Liên Quan

Hàng hóa thực phẩm xuất khẩu cần phải có đầy đủ các chứng nhận về chất lượng và nguồn gốc xuất xứ. Đây là yêu cầu bắt buộc đối với nhiều quốc gia và khu vực khi nhập khẩu thực phẩm. Các chứng nhận này bao gồm:

• Giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm: Đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm.
• Giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật/động vật: Đặc biệt đối với thực phẩm tươi sống như rau quả, hải sản, thịt. Giấy chứng nhận này chứng minh rằng thực phẩm không chứa sâu bệnh, hóa chất độc hại hoặc mầm bệnh.
• Giấy phép xuất khẩu: Một số quốc gia yêu cầu có giấy phép xuất khẩu cho các mặt hàng thực phẩm nhất định, ví dụ, thịt, sữa, hay các sản phẩm có nguy cơ ô nhiễm cao.

Ví dụ:

• Khi xuất khẩu trái cây tươi (như xoài, nhãn) sang Hàn Quốc, bạn cần cung cấp chứng nhận kiểm dịch thực vật để chứng minh rằng trái cây không bị nhiễm sâu bệnh và không sử dụng hóa chất cấm trong suốt quá trình canh tác.

C. Đảm Bảo Quy Định Về Bao Bì Và Đóng Gói

Đóng gói thực phẩm xuất khẩu là yếu tố quan trọng để bảo vệ chất lượng hàng hóa trong suốt quá trình vận chuyển. Hàng hóa cần được đóng gói theo các quy định quốc tế và yêu cầu của thị trường nhập khẩu. Đặc biệt, đối với các sản phẩm thực phẩm dễ hư hỏng, như thực phẩm tươi sống, việc đóng gói phải tuân thủ các tiêu chuẩn bảo quản nghiêm ngặt.

• Chất liệu bao bì: Bao bì cần phải sử dụng vật liệu đạt chuẩn, có khả năng bảo vệ thực phẩm khỏi các yếu tố tác động từ bên ngoài như độ ẩm, nhiệt độ và ánh sáng. Bao bì cần có chứng nhận không chứa các chất độc hại, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
• Định lượng và nhãn mác: Mỗi sản phẩm cần có nhãn mác đầy đủ thông tin về sản phẩm, nguồn gốc xuất xứ, thành phần, hạn sử dụng và các chứng nhận liên quan (nếu có).

Ví dụ:

• Hải sản đông lạnh: Khi xuất khẩu tôm đông lạnh sang Mỹ, sản phẩm cần được đóng gói trong các túi nylon chuyên dụng, bảo đảm không bị rò rỉ nước, sau đó xếp vào container lạnh. Bên cạnh đó, nhãn mác phải ghi rõ thành phần, thời gian bảo quản, ngày sản xuất và hạn sử dụng.

D. Kiểm Tra Chất Lượng Sản Phẩm

Trước khi xuất khẩu, việc kiểm tra chất lượng sản phẩm là vô cùng quan trọng để đảm bảo rằng sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế và không gây nguy hiểm cho người tiêu dùng. Các sản phẩm thực phẩm cần được kiểm tra các yếu tố như độ tươi, độ an toàn, không có vi khuẩn, mốc hay hóa chất độc hại.

• Kiểm tra vi sinh vật: Đối với thực phẩm tươi sống và chế biến sẵn, kiểm tra vi sinh vật là cần thiết để đảm bảo không có sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh.
• Kiểm tra chất bảo quản: Đối với thực phẩm chế biến sẵn hoặc thực phẩm khô, kiểm tra mức độ tồn dư chất bảo quản là một yếu tố quan trọng.

Ví dụ:

• Bánh kẹo: Trước khi xuất khẩu kẹo dẻo sang các thị trường như EU, bạn cần kiểm tra mức độ an toàn của sản phẩm, đảm bảo không có dư lượng các chất bảo quản hay phẩm màu vượt mức cho phép.

2. Chọn Loại Hình Vận Chuyển

Khi xuất khẩu hàng hóa thực phẩm qua đường biển, bạn sẽ phải lựa chọn phương thức vận chuyển phù hợp. Các loại hình vận chuyển đường biển phổ biến bao gồm:

• Container lạnh: Được sử dụng cho các loại thực phẩm cần giữ nhiệt độ thấp, như thực phẩm tươi sống, hải sản, thịt, trái cây.
• Container khô: Sử dụng cho các loại thực phẩm khô, đóng gói kín như bánh kẹo, gia vị, thực phẩm chế biến sẵn.

Ví dụ: Đối với hàng hóa là hải sản đông lạnh, bạn cần chọn vận chuyển bằng container lạnh để đảm bảo sản phẩm không bị tan chảy trong suốt hành trình.

3. Chọn Đơn Vị Vận Chuyển Và Thủ Tục Hải Quan

Sau khi đã chuẩn bị hàng hóa và chọn phương thức vận chuyển, bạn cần lựa chọn công ty vận chuyển và thực hiện thủ tục hải quan:

• Chọn công ty vận chuyển: Lựa chọn công ty vận chuyển có uy tín, kinh nghiệm và có khả năng xử lý các thủ tục liên quan đến xuất khẩu thực phẩm.
• Thủ tục hải quan: Bạn cần nộp các giấy tờ cần thiết tại cơ quan hải quan, bao gồm hóa đơn thương mại, vận đơn, giấy chứng nhận chất lượng thực phẩm, giấy phép xuất khẩu (nếu có).

Ví dụ: Một công ty chuyên xuất khẩu trái cây tươi sang Trung Quốc sẽ phải hoàn thành các thủ tục hải quan, bao gồm giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật và giấy phép xuất khẩu, trước khi vận chuyển hàng.

4. Vận Chuyển Và Giám Sát

Khi hàng hóa đã được giao cho công ty vận chuyển, quá trình vận chuyển cần được giám sát chặt chẽ để đảm bảo không có sự cố xảy ra. Trong suốt hành trình vận chuyển, bạn cần:

• Kiểm tra tình trạng hàng hóa: Kiểm tra thường xuyên tình trạng hàng hóa, đảm bảo không có sự cố về hư hỏng, rò rỉ hay thay đổi nhiệt độ (đặc biệt đối với các sản phẩm yêu cầu điều kiện bảo quản nghiêm ngặt).
• Theo dõi lịch trình vận chuyển: Cập nhật lịch trình tàu biển và ngày dự kiến hàng hóa đến đích.

Ví dụ: Khi xuất khẩu cá ngừ đông lạnh, cần theo dõi nhiệt độ trong container để đảm bảo sản phẩm không bị hư hỏng trong suốt quá trình vận chuyển.

5. Nhận Hàng Và Hoàn Thành Thủ Tục Nhập Khẩu

Sau khi hàng hóa thực phẩm đã được vận chuyển và cập cảng tại quốc gia đích, bước tiếp theo là quá trình nhận hàng và hoàn tất thủ tục nhập khẩu. Đây là bước quan trọng để đảm bảo hàng hóa được thông quan, giao đến người nhận đúng thời gian và không gặp rủi ro pháp lý. Quy trình này có thể có sự khác biệt tùy vào từng quốc gia, nhưng nhìn chung sẽ bao gồm các bước sau:

A. Kiểm Tra Hàng Hóa Tại Cảng

Khi hàng hóa đến cảng, các cơ quan chức năng sẽ tiến hành kiểm tra để đảm bảo rằng sản phẩm đáp ứng các yêu cầu về an toàn thực phẩm và không có vi phạm nào. Kiểm tra có thể bao gồm các bước như:

• Kiểm tra chất lượng: Sản phẩm có thể bị kiểm tra về chất lượng để xác minh rằng nó đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế hoặc tiêu chuẩn của quốc gia nhập khẩu.
• Kiểm tra bao bì: Đảm bảo rằng bao bì không bị hư hỏng, không bị rò rỉ, và không có dấu hiệu của việc bị xâm nhập trong quá trình vận chuyển.
• Kiểm tra giấy tờ: Các giấy tờ như hóa đơn thương mại, vận đơn, chứng nhận xuất xứ, chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm, giấy kiểm dịch cần được kiểm tra đầy đủ và hợp lệ.

Ví dụ:

• Khi hải sản đông lạnh (như tôm, cá) từ Việt Nam được nhập khẩu vào Mỹ, cơ quan chức năng tại cảng Mỹ sẽ kiểm tra cả bao bì và giấy tờ để đảm bảo không có vi sinh vật gây hại, đồng thời kiểm tra nhiệt độ trong container để đảm bảo hải sản không bị tan chảy trong suốt quá trình vận chuyển.

B. Thủ Tục Hải Quan

Thủ tục hải quan là một trong những bước quan trọng để hoàn tất quá trình nhập khẩu. Trong bước này, bạn sẽ cần nộp các giấy tờ liên quan và làm việc với cơ quan hải quan để được cấp phép nhập khẩu hàng hóa.

Các bước thủ tục hải quan thường bao gồm:

• Đơn khai hải quan: Làm thủ tục khai báo thông tin về hàng hóa xuất khẩu, bao gồm mô tả hàng hóa, giá trị hàng hóa, nguồn gốc xuất xứ và các thông tin liên quan.
• Thanh toán thuế và phí: Bạn sẽ cần thanh toán các loại thuế nhập khẩu, phí hải quan (nếu có) dựa trên giá trị và loại hàng hóa nhập khẩu. Một số quốc gia có quy định về thuế suất và thuế nhập khẩu đối với từng nhóm thực phẩm khác nhau.
• Chứng nhận kiểm tra: Nếu hàng hóa thuộc loại cần kiểm tra đặc biệt (như thực phẩm tươi sống, sản phẩm từ động vật, thực phẩm chế biến sẵn), bạn sẽ cần cung cấp các chứng nhận liên quan, ví dụ như chứng nhận kiểm dịch động vật, thực vật hoặc chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm.

Ví dụ:

• Trái cây tươi từ Việt Nam xuất khẩu sang Hàn Quốc sẽ cần phải làm thủ tục hải quan để khai báo về nguồn gốc xuất xứ, chứng nhận kiểm dịch thực vật và các giấy tờ chứng minh rằng sản phẩm không chứa sâu bệnh hoặc hóa chất cấm. Khi hoàn tất thủ tục hải quan, bạn sẽ phải nộp phí nhập khẩu và thuế giá trị gia tăng (VAT) của sản phẩm.

C. Kiểm Tra Của Cơ Quan Kiểm Dịch

Đối với các sản phẩm thực phẩm như rau quả tươi, thịt, hải sản, các cơ quan kiểm dịch động vật, thực vật hoặc cơ quan an toàn thực phẩm của quốc gia nhập khẩu sẽ thực hiện kiểm tra để đảm bảo sản phẩm không có mầm bệnh, không nhiễm hóa chất độc hại và đáp ứng các yêu cầu vệ sinh an toàn thực phẩm.

• Kiểm tra vi sinh vật: Đối với các sản phẩm tươi sống, cơ quan kiểm dịch sẽ thực hiện kiểm tra để đảm bảo không có vi khuẩn gây hại như E.coli, Salmonella, hay Listeria.
• Kiểm tra hóa chất: Đảm bảo rằng thực phẩm không chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất cấm hoặc chất bảo quản vượt mức cho phép.

Ví dụ:

• Thịt bò đông lạnh xuất khẩu từ Brazil sang EU sẽ cần phải qua kiểm tra của cơ quan kiểm dịch EU để đảm bảo sản phẩm không chứa vi khuẩn hoặc hóa chất cấm, đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm.

D. Giải Phóng Hàng Và Giao Hàng

Sau khi hoàn tất thủ tục hải quan và kiểm tra hàng hóa, các cơ quan chức năng sẽ cấp giấy phép thông quan, giúp bạn có thể nhận hàng và tiếp tục quá trình giao hàng cho khách hàng cuối cùng hoặc đưa sản phẩm về kho. Bạn cần làm các thủ tục sau:

• Giải phóng hàng: Khi các thủ tục hải quan được hoàn tất và các loại thuế, phí đã được thanh toán, hàng hóa sẽ được giải phóng từ cảng và chuyển đến kho của bạn hoặc trực tiếp giao cho người nhận.
• Giao hàng cho khách hàng: Sau khi nhận hàng tại kho, bạn sẽ thực hiện giao hàng cho khách hàng (nếu là thương mại trực tiếp) hoặc cho các nhà phân phối, siêu thị (nếu là doanh nghiệp bán buôn).

Ví dụ:

• Sau khi trái cây tươi (như vải thiều) được nhập khẩu vào Nhật Bản, các cơ quan chức năng sẽ cấp giấy phép nhập khẩu, và hàng sẽ được giải phóng để chuyển đến kho của nhà phân phối. Từ đó, trái cây sẽ được giao cho các cửa hàng và siêu thị ở Nhật Bản.

E. Kiểm Tra Lại Và Phản Hồi Các Vấn Đề (Nếu Có)

Nếu có bất kỳ vấn đề nào phát sinh trong quá trình kiểm tra hải quan hoặc kiểm dịch (ví dụ: hàng hóa không đạt yêu cầu, bị yêu cầu trả lại hoặc xử lý thêm), bạn cần phải làm việc với các cơ quan chức năng để giải quyết vấn đề. Điều này có thể bao gồm việc tái kiểm tra sản phẩm, cung cấp thêm tài liệu hoặc thực hiện các biện pháp khắc phục.

Ví dụ:

• Nếu thịt heo đông lạnh bị phát hiện có dấu hiệu không đạt tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm trong khi nhập khẩu vào EU, bạn sẽ cần làm việc với cơ quan hải quan để giải quyết vấn đề, có thể phải tái kiểm tra hoặc xử lý lại sản phẩm để đảm bảo an toàn.

6. Lưu Ý Quan Trọng Khi Xuất Khẩu Hàng Hóa Thực Phẩm Qua Đường Biển

• Thời gian vận chuyển: Đảm bảo thời gian vận chuyển không quá dài đối với các sản phẩm dễ hư hỏng.
• Bảo hiểm hàng hóa: Để bảo vệ quyền lợi, bạn nên mua bảo hiểm cho hàng hóa trong quá trình vận chuyển.
• Tuân thủ quy định nhập khẩu: Mỗi quốc gia có quy định riêng về việc nhập khẩu thực phẩm. Do đó, bạn cần phải nắm vững các yêu cầu của quốc gia mà bạn đang xuất khẩu để tránh bị phạt hoặc trả lại hàng.

Kết Luận

Xuất khẩu hàng hóa thực phẩm qua đường biển là một quy trình đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tuân thủ các quy định nghiêm ngặt. Việc hiểu rõ các bước và lưu ý quan trọng sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời đảm bảo hàng hóa đến tay người tiêu dùng an toàn và đúng hẹn. Hãy luôn chọn đối tác vận chuyển uy tín và nắm vững các yêu cầu pháp lý để quá trình xuất khẩu diễn ra suôn sẻ.